Ubezpieczenie szkód w środowisku
Słynna na całą Polskę awaria w Oczyszczalni Ścieków Czajka w Warszawie sprawiła, że tematyka ubezpieczenia szkód w środowisku coraz częściej pojawia się w rozmowach z klientami. Bez wątpienia świadomość co do odpowiedzialności za szkody środowiskowe rośnie – dzisiaj już nie tylko samorządy, ale i prywatne firmy rozpoznają ryzyko poniesienia odpowiedzialności cywilnej, czy też administracyjnej, w związku z potencjalnym uszczerbkiem powstałym w środowisku.
Ustawowa definicja szkody w środowisku
Szkodę w środowisku rozumie się jako negatywną, mierzalną zmianę stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenioną w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska.
Zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, podmiot (odpowiedzialny za szkodę w środowisku) zobowiązany jest do przywrócenia środowiska do stanu sprzed powstania szkody.
Ustawodawca nakazuje jednostce, która wyrządziła szkodę m.in. podjęcie działań ograniczających szkodę w środowisku, działania prewencyjne na przyszłość oraz co najważniejsze – szereg działań naprawczych.
Przykładowe szkody w środowisku
Jakie przykładowe zdarzenia mogą spowodować, że Twoja firma będzie pociągnięta do odpowiedzialności za szkodę w środowisku?
- awarie rurociągów, przepompowni,
- wycieki technologiczne (np. na produkcji),
- wypadki środka transportu z towarami,
- wycieki ze zbiorników technologicznych, cystern,
- nieprawidłowe składowanie czy przetwarzanie odpadów,
- zatonięcie statku.
Jak ubezpieczyć odpowiedzialność za szkody w środowisku?
W zależności od specyfiki prowadzonej działalności należy ocenić, czy wystarczającym zabezpieczeniem będzie rozszerzenie ogólnej polisy OC prowadzonej działalności o klauzulę nagłych szkód środowiskowych, czy jednak konieczne i zasadne będzie wykupienie kompleksowego, dedykowanego ubezpieczenia szkód środowiskowych.
Ubezpieczenie szkód w środowisku, a „ogólne” OC firmy
Standardowym zakresem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności objęta jest odpowiedzialność deliktowa i kontraktowa. Należy jednak zaznaczyć, że zwyczajowo poza podstawowym zakresem ochrony są wspomniane nagłe szkody środowiskowe (konieczne jest dokupienie dodatkowej ochrony w tym zakresie; weryfikacja, czy polisa zawiera w tym przedmiocie odpowiednie klauzule).
W przypadku odpowiedzialności deliktowej, największe znaczenie (w przypadku szkody środowiskowej) będzie miała odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, gdzie przyczyną powstania szkody jest ruch przedsiębiorstwa lub zakładu.
Łatwo wyobrazić sobie również odpowiedzialność kontraktową za szkody w środowisku – nieprawidłowy projekt instalacji, błędy popełnione w budowie czy wadliwie wykonane naprawy serwisowe mogą doprowadzić do awarii i emisji substancji niebezpiecznych do środowiska.
Pułapką, która może spowodować, że wprowadzona do polisy klauzula nie pokryje ochroną szkody w środowisku jest jedno postanowienie powszechnie stosowane przez wszystkich ubezpieczycieli na polskim rynku – dla przykładu:
W konsekwencji, wspomniana nagłość może być problemem przy szkodach spowodowanych przez długotrwałe oddziaływanie na środowisko – w tej sytuacji mamy pewność, że ogólne OC firmy nie zadziała.
Kolejnym poważnym mankamentem klauzuli szkód środowiskowych jest jej zakres – jak wskazuje sama specyfika tego ubezpieczenia, ochroną będzie pokryta jedynie odpowiedzialność cywilna za szkodę, ale już nie m.in. działania administracyjne, czy kompleksowe odtworzenie środowiska do stanu pierwotnego nakazane przez inspektorat.
Co więcej – nawet jeśli szkoda „zmieści się w zakresie” klauzuli nagłych szkód środowiskowych pozostaje pytanie czy limit dla tego typu szkód będzie wystarczający…?
Ubezpieczenie szkód w środowisku w ramach dedykowanego ubezpieczenia
Tak zwane ubezpieczenie środowiskowe obejmuje ochroną wyłącznie szkody w środowisku oraz związane z nimi następstwa (w ramach zakresu ochrony danego towarzystwa ubezpieczeniowego). Zwyczajowo, w zakresie ubezpieczenia ochroną objęta jest zarówno odpowiedzialność cywilna, jak i administracyjna sprawcy zdarzenia. Jest to o tyle kluczowe, gdyż „odpowiedzialność administracyjna chroni interes publiczny, postępowanie może zostać wszczęte z urzędu i jest to postępowanie szybsze, cechujące się mniejszym formalizmem. Organem właściwym do orzeczenia o odpowiedzialności jest organ administracji publicznej” .
Co istotne, w odróżnieniu od ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, w ubezpieczeniu środowiskowym zakresem objęte są również (a właściwie, przede wszystkim) szkody wynikające z powolnego oddziaływania na środowisko.
Poniżej fragment Ogólnych Warunków Ubezpieczenia „środowiskowego” z STU ERGO HESTIA S.A.:
W ramach dedykowanych polis środowiskowych co do zasady można zatem liczyć na pokrycie kosztów: badań środowiskowych, ekspertyz, analiz, ale i samej rekultywacji środowiska, czy monitorowania jego stanu po szkodzie. Dla sprawcy szkody istotne może być również skorzystanie z możliwości pokrycia kosztów doradztwa czy pomocy prawnej po zdarzeniu, za które zapłaci (po wcześniejszej akceptacji) ubezpieczyciel.
Warto również pamiętać, iż skoro ubezpieczenie, któremu poświęcona jest niniejsza część artykułu dotyczy tylko szkód środowiskowych, nie ma możliwości wyczerpania sumy ubezpieczenia przez inne zdarzenia, co może mieć miejsce w przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności.
Ile kosztuje ubezpieczenie szkód w środowisku?
Zwyczajowo można przyjąć, że rozszerzenie ogólnego OC firmy o klauzulę nagłych szkód środowiskowych będzie kosztowało od kilkuset do kilku tysięcy złotych (w zależności od wykupionego limitu i branży, w której działa dany podmiot).
Jak łatwo się domyślić, dedykowane ubezpieczenia środowiskowe, które zapewniają bardziej kompleksową ochronę i wyższe sumy ubezpieczenia, są zdecydowanie droższe – co do zasady składki w skali roku rozpoczynają się od poziomu 10.000 – 15.000 zł.
Podsumowanie
Z jednej strony regulacje ustawowe, z drugiej warunki danego ubezpieczenia determinują rzeczywistą możliwość wypłaty odszkodowania na naprawę uszczerbków w środowisku. Świadomość podstawowych różnic pomiędzy zakresem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej działalności rozszerzonej o klauzulę szkód środowiskowych, a zakresem dedykowanego ubezpieczenia środowiskowego, pozwoli na podjęcie bardziej przemyślanych decyzji dotyczących programu ubezpieczenia danej firmy czy samorządu.
Ubezpieczenie szkód w środowisku przez brokera
Masz dodatkowe pytania związane z tym tematem?
Poszukujesz ubezpieczenia szkód w środowisku?
Jesteśmy najlepiej ocenianą na Śląsku kancelarią brokerską.
Zapraszamy do kontaktu:
tel.: (32) 49 44 182 / 514 674 600 / kancelaria@brokerzyslascy.pl
